Militavi non sine gloria

(Перевод А. Семенова-Тян-Шанского)

glōrĭa, ae, f. [Sanscr. cru, to hear; crav-as, fame; Gr. kluô, kleos; Lat. cluo, clueo, inclutus, from the root clŭo; lit., rumor, fame; hence also, like kleos, pregn.], glory, fame, renown, praise, honor (syn.: laus, laudatio, gloriatio, elogium, etc.).

Lit.

In gen.:

te inmortali adficere gloria,

Plaut. Am. 5, 2, 10: viri (Q. Fabii) gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.): ut summae gloriae sint a virtute proficiscentia, dedecoris vero praecipui existimentur, quae voluptas suadeat non sine labe vitiorum, Cato ap. Schol. Cic. Sest. 66, p. 310 Orell.: hicine est ille Telamon, modo quem gloria ad caelum extulit? Poët. (perh. Enn.) ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39 (Trag. Rel. Inc. v. 93 Rib.):

virtutem tamquam umbra sequitur,

Cic. Tusc. 1, 45, 109:

non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores aut auctoritate graviores,

Cic. de Or. 2, 37, 154: est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata: ea est consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene judicantium de excellente virtute;

ea virtuti resonat tamquam imago,

id. Tusc. 3, 2, 3 sq.:

trahimur omnes studio laddis et optimus quisque maxime gloriā ducitur. Ipsi illi philosophi etiam in illis libellis, quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt, etc.,

id. Arch. 11, 26:

immortalis gloria (opp. sempiterna turpitudo),

id. Pis. 26, 63:

bello quaeritur gloria,

id. Off. 1, 12, 38:

maximam gloriam capere,

id. Lael. 7, 25:

esse in gloria sempiterna,

id. Att. 14, 11, 1:

sit in aeterna gloria Marius, qui, etc.,

id. Cat. 4, 10, 21:

esse in maxima gloria,

id. Off. 3, 21, 85:

excellens in re militari gloria,

id. Rep. 2, 17:

quod auctor ei summa augur gloria Attus Navius non erat,

id. ib. 2, 20:

honorum gradus summis hominibus et infimis sunt pares, gloriae dispares, etc.... ut is maxime gloria excellat, qui virtute plurimum praestet,

id. Planc. 24, 60:

unus bis remp. servavi, semel gloriā, iterum aerumna meā,

id. Sest. 22, 49:

an Pollio et Messala... parum ad posteros gloriae tradiderunt?

Quint. 12, 11, 28:

gloriam qui spreverit veram habebit,

Liv. 22, 39, 19: spreta in tempore gloria [p. 818] interdum cumulatior redit, id. 2, 47, 11:

militavi non sine gloria,

Hor. C. 3, 26, 2:

tenui Saleio Gloria quantalibet quid erit, si gloria tantum est,

Juv. 7, 81.— Poet.:

candidus, armenti gloria, taurus,

i. e. ornament, pride, Ov. A. A. 1, 290; Tib. 4, 1, 208.—In plur., reputation, fame, Auct. Her. 3, 6, 10; Sall. J. 41, 7:

veteres Gallorum gloriae,

glorious deeds, Tac. A. 3, 45:

ita sunt gloriae meretricum,

Plaut. Truc. 4, 4, 36; Gell. 2, 27, 5.—

With gen.:

simul rem et belli gloriam armis repperi, Tcr. Heaut. 1, 1, 60: nemo, qui fortitudinis gloriam consecutus est insidiis et malitiā, laudem est adeptus,

Cic. Off. 1, 19, 62; cf.:

pro gloria belli atque fortitudinis,

Caes. B. G. 1, 2 fin.:

gloria rei militaris,

id. ib. 5, 29, 4:

legum et publicae disciplinae,

Cic. Tusc. 1, 46, 110:

rerum gestarum gloria florere,

id. de Or. 1, 1, 1:

eximia virtutis,

id. Rep. 2, 10:

et gravitatis et ingenii,

id. Ac. 2, 23, 72; id. Off. 1, 32, 116:

imperii,

id. ib. 1, 12, 38:

dicendi,

id. Brut. 68, 239; Quint. 12, 10, 17:

carminum,

Tac. A. 12, 28:

et titulis et fascibus olim major habebatur donandi gloria,

Juv. 5, 111:

velocis gloria plantae,

id. 13, 98.—

Transf., subjectively, thirst or passion for glory, ambition; vainglory, pride, vaunting, boasting (class.).

In gen.:

pueri gloriā ducti,

Cic. Tusc. 2, 20, 46 Tischer:

moriar, ni, quae tua gloria est, puto te malle a Caesare consuli quam inaurari,

id. Fam. 7, 13, 1; cf.:

studio et gloriā,

id. Tusc. 2, 27, 65:

ostentatio et gloria,

id. Rab. Post. 14, 38; and:

jactantiā gloriāque,

Tac. A. 1, 8:

quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

Hor. Ep. 2, 1, 177; cf. id. S. 1, 6, 23; 2, 3, 179:

caecus Amor sui Et tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

Hor. C. 1, 18, 15:

patriam obruit olim gloria paucorum,

Juv. 10, 142:

vana gloria,

Liv. 22, 39, 18.—In plur.:

perjuriorem hoc hominem si quis viderit Aut gloriarum pleniorem, quam illic est,

vain boastings, Plaut. Mil. 1, 1, 22; Gell. 1, 2, 6.—

With gen.:

generandi mellis,

Verg. G. 4, 205:

lautae mensae,

Luc. 4, 376.

* * *

mīlĭto, āvi, ātum, 1, v. n. [miles], to be a soldier, to perform military service, to serve as a soldier (syn.: stipendium mereo; class.).

Lit.:

in cujus exercitu Catonis filius tiro militabat,

Cic. Off. 1, 11, 36:

sub signis alicujus,

Liv. 23, 42:

adversus aliquem,

Suet. Caes. 68:

apud Persas,

Curt. 6, 5, 7:

vobiscum,

id. 8, 8, 11:

si inter vigiles Romae Sex annis militaverit,

Ulp. Fragm. 3, 5.—

Transf.

To make war, wage war, war against; pass., with a homogeneous subject:

libenter hoc et omne militabitur Bellum,

Hor. Epod. 1, 23. —

Of other than military service:

at confidentia militia illa militatur multo magis quam pondere,

Plaut. Pers. 2, 2, 50; Ov. H. 7, 32:

vixi puellis nuper idoneus, Et militavi non sine gloriā,

Hor. C. 3, 26, 1:

prima stipendia Veneri militabant,

App. M. 9, p. 226, 9:

militat in silvis catulus,

Hor. Ep. 1, 2, 67.—Of an inanim. subject:

aries machina est, quae muros frangere militat,

serves, Tert. Pall. 1; cf.:

carnalia desideria, quae militant adversus animam,

Vulg. 1 Pet. 2, 11.

* * *